Ferforje

Ferforje

            Demirin ateşte ısıtılması ve ustası tarafından motiflerle süslenmesiyle ortaya çıkan sanat eserlerine ferforje denmiştir. İlk ferforje örneklerinin arasında 4. Yüz yıldan bir Dorset’teki pencere parmaklığı boy gösterir. 12. Yüz yıl da ise günümüzde de sıkça ilgi çeken çiçek ve yaprak gibi desenlerin ilklerine rastlanmıştır. 18. Yüz yılın sonlarına kadar gelişmeye devam eden ferforje, bu dönemden sonra göçler vb. nedenlerle, genel olarak yerini daha kolay üretilebilen ve daha hesaplı olan döküm tekniğine bırakmıştır. 19. Yüz yıl da iyice etkisini yitiren ferforje, modern tekniklere karşı tepkili olan “Arts & Crafts” hareketi ile (binaların özellikle iç, yapı ve tasarımında) yeniden doğmuştur.

            Ancak Anadolu’daki evlerin ahşap ağırlıklı yapısı nedeniyle kültürümüze oldukça geç girmiştir. Uzunca bir süre sadece saray ve cami gibi büyük taş binalarda kullanılmıştır. Günümüzde de hala yaygın olarak kullanılan ferforje, insanların olduğu her yerde önemini korumaktadır. Hem dış hem de iç mekânda kullanılabilen ferforje; dayanıklı, güvenli, zarafetli ve uzun ömürlüdür. Bakımı ve temizliği kolaylıkla yapılmaktadır. Aynı zamanda çevreye de oldukça duyarlıdır. Bir ihtiyaçtan ortaya çıkan ferforje sanatı, ihtiyaç olmanın yanı sıra bir moda olarak da sürekliliğini korumuştur. Ferforje günümüzde şamdan, şaraplık, masa, sehpa ve bunlar gibi pek çok obje ve aksesuar için kullanılmaktadır. Kimi zamanda ferforje istenilen ürünlerle kombin yapılarak, çok estetik ürünler ortaya çıkmaktadır. Bunlara örnek olarak mermer, tahta, seramik verilebilir. Pek çok alanda kullanılabilen ferforje, aslında ülkemizde pek hak ettiği değeri bulamamıştır. Daha çok Avrupa kültüründe 16.yüz yıl dan beri kalan yapıtlar ve tarihi eserlerde, hala o döneme ait ferforje çalışmalarını görebilmek mümkün oluyor.

             Uzun yıllar ferforje imalatında bulunan Avrupa ülkelerinde, çok zengin model ve çeşit bulunmaktadır.  Türk sanatçıları da Avrupa’dan aldıkları modellerin yanında Türk kültürünün motiflerini de kullanarak kendine özgü bir tarz yaratmayı başarmıştır.